Zambezi Nehri

GENEL BAKIŞ

Zambezi Nehri, Güney Orta Afrika'nın büyük bir bölümünü boşaltan, kolları ile birlikte bölgenin 4. Uzun nehridir. Nehir, Orta Afrika Platosu'ndaki kaynağından Hint Okyanusu'na boşalmak için yaklaşık 3.540 km doğuya doğru akmaktadır. Kollarıyla, 1.300.000 km²’den fazla bir alanı boşaltır. Zambezi, Tonga halkının dilinde “Büyük Nehir” anlamına gelir, dünyanın en büyük doğal harikalarından biri olan Victoria Şelalelerini ve Afrika'nın en büyük hidroelektrik projelerinden ikisi olan Kariba ve Cahora Bassa barajlarını içerir. Nehir, 6 ülkenin; Angola, Zambiya, Namibya, Botsvana, Zimbabve ve Mozambik - sınırlarını aşar veya sınırlarını oluşturur da diyebiliriz.

Zambezi Nehri, kuş yaşamı ve balık türlerini beslemek bünyesinde barındırarak Afrika'nın en önemli vahşi alanlarından birini desteklemektedir. Su aygırı, Nil timsahları ve monitör kertenkeleleri, genellikle nehrin sakin kısımlarında bulunur. Balıkçıl, pelikan, ak balıkçıl ve Afrika balık kartalı gibi kuş türleri burada çok sayıda bulunur. Nehir ormanları da manda, zebra, zürafa, fil gibi birçok büyük hayvanına yaşam alanı sunar.

KISA BİLGİLER

Ülke : Afrika

Kaynağı & doğduğu yer: Mwinilunga

Döküldüğü yer : Hint Okyanusu

Uzunluğu : 2575 Km

COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ

Zambezi Nehri, Zambiya'nın Kalene Tepesi yakınında, deniz seviyesinden yaklaşık 400 metre yükseklikte bir bataklıktan yükselir ve Angola'ya girmeden önce yaklaşık 175 km akmaya devam eder. Parkurunun bu ilk bölümünde, nehir değişen boyutlarda bir düzineden fazla kolla karşılanmaktadır. Zambiya'ya yeniden girdikten kısa bir süre sonra, nehir Chavuma Şelaleleri üzerinden akar ve en büyüğü Barotse veya Ovbezi Ovası olan geniş kum kaplı taşkınlar bölgesine girer. Bölge, verimli alüvyonlu topraklar ile yaz selleri esnasında su altında kalmaktadır. Nehir, 6 ülkenin; Angola, Zambiya, Namibya, Botsvana, Zimbabve ve Mozambik sınırlarını aşar veya sınırlarını oluşturur da diyebiliriz.

Zambezi Nehrinin orta kısmı, Victoria Şelaleleri'nden Mozambik'teki Cahora Bassa Gölü'nün doğu ucuna kadar yaklaşık 965 km uzanır. Luangwa'daki Mozambik sınırını geçene kadar Zambiya ve Zimbabve arasındaki sınırı oluşturmaya devam eder. Kariba Gölü'nün hemen yukarısında, nehir vadisi genişler ve yaklaşık 2.000 metre yüksekliğindeki tırmanışa başlar. Orta Zambezi, nehrin bu kısmının çoğunu oluşturan iki göl (Kariba ve Cahora Bassa) bulunmaktadır. 2 göl arasında Zambezi’nin en büyük kolu olan Kafue Nehri ile birleşmenin doğusuna dönmeden önce yaklaşık 65 km boyunca kuzeydoğu yönüne doğru akar. Bu bölümde nehir, biri Kariba Barajı'nın hemen altında, diğeri Luangwa Nehri ile kesişme noktasının üstünde olmak üzere iki dar geçitten geçer.

TARİHÇE

Zambezi Deltasına ilk giren Avrupalılar, 15. yüzyıldan itibaren İslam'ı geride bırakma, Hindistan'ın zenginliklerine bir deniz yolu bulma ve ek yiyecek kaynakları bulma umuduyla Afrika kıyılarında yolunu açan Portekizlilerdi. 1482-83'te kuzeybatı Angola'da Kongo krallığına ulaştılar; 1488 başlarında Bartolomeu Dias kıtanın güney ucunu keşfetti; ve on yıldan biraz uzun bir süre sonra Vasco da Gama, Hindistan'a gitmeden önce Afrika'nın doğu kıyısında yelken açtı. Zambeziyi ilk geçen Avrupalı oldu. Yolculuklar başlangıçta taviz vermese de, entegrasyonun başlangıcı oldu…

ÖNE ÇIKANLAR

Livingstone – Zambiya'nın güneybatısında, Zambezi Nehri'ne ve Zimbabve sınırına birkaç km uzaklıkta bir kasabadır. Victoria Şelaleleri ziyaretçileri için bir merkez konumundadır. Livingstone Müzesi, yerel tarih ve arkeolojiyi ve İskoç kaşifi David Livingstone'un yaşamı hakkında bilgi verirken kasabaya da adını vermiştir.

Victoria Şelalesi – Yerel Tonga dilinde “Gök gürültüsü dumanı” olarak da bilinen, Batı Zimbabve'de bir kasabadır ve aynı adı taşıyan dev şelaleye açılan bir kapıdır. Burada, Zambezi Nehri, bir dizi vadiden akmadan önce bir uçurumun içine düşer. Doğal bir sonsuzluk havuzu olan Şeytan Havuzu, ciddi bir düşüşün kenarındadır. Nehre yayılan 1905’te yapılan Victoria Şelalesi Köprüsü görülmeye değerdir. Ayrıca Zambezi Ulusal Parkı, beyaz gergedanlara ve fillere ev sahipliği yapmaktadır. Şelalenin hiç bitmeyen akıntısından 7/24 sürekli yağmur yağan yağmur ormanı eşsiz bir ekosisteme sahiptir.

Lukulu – Batı Zambiya bölgesinde, Zambezi Nehri üzerinde ve aynı adı taşıyan bir bölgenin merkezindeki bir pazar kasabasıdır. Kasabaya erişim, çok fazla trafik olmayan yollar ile sağlanmaktadır.

Kariba – Zimbabve'nin kuzeyinde bir kasabadır. Tekneleri, suaygırları ve kaplan balıklarıyla bilinen büyük Kariba Gölü'ne açılan bir kapıdır. Kariba Tepeleri panoramik göl manzarasına sahiptir. 1950 yılında büyük Kariba Barajı'nın inşası sırasında ölen işçilerin bir anısına yapılan dairesel formdaki Santa Barbara Şapeli de burada bulunmaktadır. Kariba'yı çevreleyen Charara Safari Bölgesi, fillere ve mandalara ev sahipliği yapmaktadır.

KİMLER SEYAHAT EDEBİLİR?

Doğa, Safari, vahşi yaşam, ve fotoğraf tutkunları ileri seviye seyahat severlere hitap etmektedir.

BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ?

1.390.000km²'lik bir havza ve yaklaşık 2700km'lik bir uzunluğa sahip olan Zambezi Nehri, Afrika kıtasındaki en büyük nehirler söz konusu olduğunda dördüncü sıradadır. Bunu Nil, Kongo / Zaire ve Nijer takip eder.
Hint Okyanusu'na giden Zambezi Nehri, toplam 6 ülkeden akar; Zambiya, Angola, Namibya, Botsvana, Zimbabve ve Mozambik. Başta Zambiya’da ve sonra Botswana'da en az zamanı geçirir. İlginç bir şekilde, nehir Zambiya & Namibya, Zambiya & Botsvana ve Zambiya & Zimbabve sınırını oluşturmaktadır.
Zambezi Nehri'nin bugüne kadarki en önemli özelliği, dünyanın yedi doğal harikasından biri olan güçlü Victoria Şelaleleri’dir ve Dünya mirasları listesinde yer alır.
Uzunluğuna rağmen, Zambezi'yi geçen köprü sayısı oldukça azdır. Dikkat çekici geçişler arasında Zimbabve'deki Chirundu'daki Otto Beit Köprüsü, tarihi Victoria Şelaleleri Köprüsü, Zambiya'daki Namibya ve Sesheke arasındaki Katima Mulilo Köprüsü ve Mozambik'teki Tete Asma Köprüsü bulunmaktadır.
Zimbabve'deki Kariba Barajı, Mozambik'teki Cahora Bassa Barajı, Güney Afrika'ya hidroelektrik güç sağlamak için inşa edilmiş insan yapımı barajlardır. Victoria Şelaleleri'ne 200 km uzaklıktaki Kariba, 226km uzunluğunda ve çeşitli yerlerde 40km'ye kadar dünyanın en büyük insan yapımı gölüdür. Cahora Bassa ise 171 m uzunluğunda ve 303 m maksimum genişliğinde bir kemer barajıdır.
Bir balığın başına ve bir yılanın vücuduna sahip olarak tanımlanan Nyami Nyami, Zambezi Nehri Vadisi'nin koruyucusu, Tanrısı ve Tonga halkının en önemli tanrılarından biridir. Nyami Nyami ve karısının, Kariba Boğazı'nda yaşayan yeraltı dünyasının Tanrı ve Tanrıçası olduğuna inanılır. Kariba Barajı'nın inşası sırasında, baraj duvarının kendiliğinden ayrıldıktan sonra düzenli sel ve sayısız ölüm yaşanmıştır. Yerli halk bunun tanrının hükmettiği felaket olduğuna inanmaktadır.
2 milyon yıldan uzun bir süre önce, Yukarı Zambezi, şimdi Botswana'daki Makgadikgadi Pan'ından geçiyordu. Tektonik yükselişin sonucu olarak, geniş bir göl oluştu ve nehir doğuya doğru kaydı.
Zambezi Nehri, dünyanın en iyi ve en heyecan verici su raftingine ev sahipliği yapmaktadır. Victoria Şelalelerinin hemen altında, Batoka Boğazı'nda yollarını kıran bir nehirde 24 parkur oluşturulmuştur.